W oparciu o ustawę z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. 2014 poz. 1015 tj.) na terenie Polski działają Biura informacji gospodarczej (BIG), tj. instytucje gromadzące dane o nierzetelnych dłużnikach. Nie istnieje jeden centralny BIG. Według stanu na kwiecień 2016 r. w Polsce działa pięć biur informacji gospodarczej: BIG InfoMonitor, Krajowy Rejestr Długów BIG (KRD), Rejestr Dłużników ERIF BIG, Krajowe Biuro Informacji Gospdarczej (KBIG), Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych (KIDT).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1. zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 187¹ Kodeksu postępowania cywilnego, tj. umów o: świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej,
2. łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni,
3. upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Ewentualnie przekazanie do Biura informacji o dłużniku może nastąpić, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:

1. wierzyciel uzyskał wykonawczy na potwierdzenie zobowiązania,
2. upłynęło co najmniej 14 dni od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia do rąk własnych ostrzeżenia o zamiarze przekazania danych do biura.

Powyższa ustawa wskazuje również sytuacje, w których BIG ma obowiązek usunąć dane dłużnika z rejestru.

Co jednak należy uczynić w sytuacji, gdy wpis w BIG – nawet jeżeli ostatecznie usunięty – został umieszczony bezpodstawnie? Oczywistym jest, że w takiej sytuacji naruszone są interesy osoby wpisanej do rejestru, w szczególności naruszone są jej dobra osobiste w postaci wizerunku. Tego typu dobro osobiste jest objęte ochroną cywilnoprawną. Co więcej, bezpodstawne wpisanie w BIG może spowodować szkodę w majątku wpisanej osoby.

Zgodnie z art. 23 k.c. „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”.  Z kolei art. 24 § 1 k.c. stanowi, iż: „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”, zaś wedle treści §  2 ww. przepisu: „Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych”.

Zatem przed złożeniem powództwa o ochronę dóbr osobistych należy wezwać osobę, która naruszyła dobro osobiste (zgłaszającego wniosek o wpis do rejestru lub odpowiedni BIG) do zaprzestania naruszeń i naprawienia szkody (jeżeli takowa powstała w wyniku bezpodstawnego umieszczenia wpisu). Dopiero w razie bezskutecznego wezwania do zaniechania naruszeń możliwie jest złożenie powództwa.

W pozwie możemy żądać każdej czynności, która jest potrzebna do usunięcia skutków naruszenia. W praktyce żądanie obejmuje: umieszczenie stosownego oświadczenia w mediach (prasa, tv, internet), zapłatę odszkodowania (w przypadku powstania szkody majątkowej) oraz zapłatę zadośćuczynienia wynikającego z faktu samego naruszenia dobra osobistego. Ewentualnie można żądać zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany w pozwie cel społeczny.

Posiłkowe rozwiązanie o charakterze represyjnym proponuje nam także omawiana ustawa w art. 47, który stanowi, iż: „Kto będąc wierzycielem, w przypadku całkowitego wykonania zobowiązania albo jego wygaśnięcia, stwierdzenia faktu nieistnienia zobowiązania, powzięcia przez wierzyciela, który zawarł z biurem umowę z BIG wiadomości o odzyskaniu przez osobę utraconego dokumentu, którym posłużono przy zaciągnięciu zobowiązania – niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni, nie zażądał aktualizacji informacji od biura, któremu przekazał dane o zobowiązaniu lub o posłużeniu się cudzym dokumentem, podlega grzywnie do 30 000 złotych. Ponadto, zgodnie z art. 48 ust. 1 i 2 omawianej  ustawy, takiej samej karze grzywny podlega ten, kto przekazuje do biura nieprawdziwą informację gospodarczą, a także ten, kto nie usunął informacji gospodarczej w terminie 90 dni od dnia jej otrzymania od biura lub ujawnił niezgodnie z przepisami ustawy informację gospodarczą osobom trzecim.